Satış sözleşmesi, günlük hayatımızın vazgeçilmez bir parçası haline gelmiş durumdadır. Bir ev satın almaktan, online alışverişe kadar pek çok işlemde satış sözleşmeleriyle karşılaşırız. Ancak, bu sözleşmelerin hukuki boyutları ve taraflara getirdiği yükümlülükler genellikle gözden kaçırılmaktadır.
Konu Başlıkları
Satış sözleşmesi, ticari ilişkilerin düzenlenmesinde kritik bir rol oynamaktadır. Taraflar arasında güvenli ve sağlıklı bir alışveriş ortamı yaratmak için sözleşmenin doğru bir şekilde hazırlanması ve şartlarının net bir şekilde belirlenmesi son derece önemlidir.
Akkaş Hukuk ve Avukatlık Bürosu olarak, satış sözleşmesi hazırlama ve inceleme konularında uzman ekibimizle sizlere profesyonel destek sunmaktayız.
Satış Sözleşmesinin Tanımı
Satış sözleşmesi, bir tarafın (satıcı) belirli bir malı veya hizmeti diğer tarafa (alıcı) devretmeyi taahhüt ettiği, alıcının ise bu mal veya hizmet karşılığında belirlenen bedeli ödemeyi kabul ettiği bir hukuki anlaşmadır. Bu sözleşme, tarafların hak ve yükümlülüklerini belirleyerek, olası anlaşmazlıkların önüne geçilmesine yardımcı olur.
1. Satış Sözleşmesi Nedir?
Satış sözleşmesi, Türk Borçlar Kanunu‘nun 207. maddesinde tanımlanmıştır. Bu tanıma göre satış sözleşmesi, satıcının, satılanın zilyetlik ve mülkiyetini alıcıya devretme, alıcının ise buna karşılık bir bedel ödeme borcunu üstlendiği sözleşmedir. Bu tanım, satış sözleşmesinin temel unsurlarını ortaya koymaktadır:
- Satıcının malın zilyetliğini ve mülkiyetini devretme borcu
- Alıcının bedel ödeme borcu
Bu iki temel unsur, satış sözleşmesinin özünü oluşturur ve tarafların karşılıklı edimleri olarak kabul edilir.
2. Satış Sözleşmesinin Şekli
Türk hukukunda, satış sözleşmelerinin geçerliliği için genel olarak herhangi bir şekil şartı öngörülmemiştir. Yani, taraflar sözlü olarak dahi bir satış sözleşmesi yapabilirler. Ancak, bazı özel durumlarda şekil şartı aranmaktadır:
- Taşınmaz satış sözleşmeleri: Resmi şekilde, noterde düzenlenmesi gerekir.
- Ön ödemeli konut satış sözleşmeleri: Yazılı şekilde yapılmalı ve satıcı tarafından imzalanmalıdır.
- Taksitle satış sözleşmeleri: Yazılı şekilde yapılmalıdır.
Bu özel durumlar dışında, ispat kolaylığı açısından satış sözleşmelerinin yazılı yapılması tavsiye edilmektedir.
3. Satış Sözleşmesinin Tarafları ve Ehliyet
Satış sözleşmesinin tarafları, satıcı ve alıcıdır. Türk Medeni Kanunu’na göre, fiil ehliyetine sahip olan herkes satış sözleşmesi yapabilir. Fiil ehliyeti için:
- Ergin olmak (18 yaşını doldurmak)
- Ayırt etme gücüne sahip olmak
- Kısıtlı olmamak
gerekmektedir. Ancak, sınırlı ehliyetsizler (15-18 yaş arası gençler) yasal temsilcilerinin izni ile satış sözleşmesi yapabilirler.
4. Satıcının Borçları ve Yükümlülükleri
Satış sözleşmesinde satıcının temel borçları şunlardır:
a) Zilyetliği ve Mülkiyeti Devretme Borcu: Satıcı, satılan malın zilyetliğini ve mülkiyetini alıcıya devretmekle yükümlüdür. Bu devir, taşınırlarda teslim ile, taşınmazlarda ise tapu siciline tescil ile gerçekleşir.
b) Ayıptan Sorumluluk: Satıcı, satılan malın ayıplı olmamasından sorumludur. Ayıp, malın değerini veya sözleşme amacına uygunluğunu ortadan kaldıran veya önemli ölçüde azaltan maddi, hukuki ya da ekonomik eksikliktir.
c) Zapta Karşı Tekeffül Borcu: Satıcı, üçüncü kişilerin satılan mal üzerinde hak iddia etmemesini sağlamakla yükümlüdür.
d) Bilgi Verme ve Aydınlatma Yükümlülüğü: Satıcı, alıcıya satılan mal hakkında doğru ve yeterli bilgi vermekle yükümlüdür.
5. Alıcının Borçları ve Yükümlülükleri
Alıcının temel borçları ise şunlardır:
a) Bedel Ödeme Borcu: Alıcı, kararlaştırılan bedeli ödemekle yükümlüdür. Ödeme zamanı ve şekli sözleşmede belirtilir.
b) Malı Teslim Alma Borcu: Alıcı, satılan malı teslim almakla yükümlüdür. Bu yükümlülük, özellikle taşınır mallarda önem taşır.
c) Muayene ve İhbar Külfeti: Alıcı, teslim aldığı malı gözden geçirmek ve ayıplı olduğunu tespit ettiğinde bunu satıcıya bildirmekle yükümlüdür.
6. Satış Sözleşmesinin Sona Ermesi
Satış sözleşmesi genellikle tarafların edimlerini yerine getirmesiyle sona erer. Ancak, bazı durumlarda sözleşme farklı şekillerde sona erebilir:
a) İptal: Sözleşmenin kuruluşunda bir sakatlık varsa (örneğin, irade sakatlığı), sözleşme iptal edilebilir.
b) Dönme: Taraflardan biri sözleşmeden dönme hakkını kullanabilir. Örneğin, alıcı ayıplı mal nedeniyle sözleşmeden dönebilir.
c) Fesih: Sürekli edimli satış sözleşmelerinde (örneğin, abonelik sözleşmeleri) fesih hakkı kullanılabilir.
d) Tarafların Anlaşması: Taraflar karşılıklı anlaşarak sözleşmeyi sona erdirebilirler.
7. Satış Sözleşmelerinde Özel Durumlar
Satış sözleşmelerinin bazı özel türleri vardır ve bunlar farklı hükümlere tabi olabilir:
a) Taksitle Satış: Satış bedelinin en az iki taksitte ödendiği sözleşmelerdir. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da özel olarak düzenlenmiştir.
b) Ön Ödemeli Konut Satışı: Tüketicinin konut amaçlı bir taşınmazın bedelini önceden peşin veya taksitle ödemeyi, satıcının da bedelin tamamen veya kısmen ödenmesinden sonra taşınmazı tüketiciye devir veya teslim etmeyi üstlendiği sözleşmelerdir.
c) Açık Artırma ile Satış: Malın birden fazla alıcı adayı arasından en yüksek bedeli önerene satılmasıdır.
d) Örnek Üzerine Satış: Tarafların, sözleşme konusu malın alıcıya gösterilen veya gönderilen bir örneğe ya da modele uygun olması üzerinde anlaştıkları satış türüdür.
Satış Sözleşmesinin Türleri
Satış sözleşmeleri, çeşitli kriterlere göre farklı türlere ayrılabilir:
- Açık Satış Sözleşmesi: Taraflar arasında malın teslimi ve bedelin ödenmesi konusunda belirli bir tarih belirtilmediği durumlarda geçerlidir.
- Kapalı Satış Sözleşmesi: Taraflar, malın teslimi ve bedelin ödenmesi için kesin tarihler belirler.
- Taksitli Satış Sözleşmesi: Alıcı, malın bedelini taksitler halinde ödemeyi kabul eder.
- Krediyle Satış Sözleşmesi: Alıcı, malı hemen alır ancak bedelini belirli bir süre sonra öder.
Satış Sözleşmesinin Geçerliliği
Satış sözleşmesinin geçerli olabilmesi için, tarafların hukuki ehliyete sahip olması gerekmektedir. Ayrıca, sözleşmenin konusu olan mal veya hizmetin mevcut olması ve hukuka aykırı olmaması da önemlidir. Bu bağlamda, satış sözleşmesinin yazılı olarak düzenlenmesi, tarafların haklarını koruma açısından faydalı olacaktır.
Satış Sözleşmesinin İhlali
Taraflardan birinin sözleşme hükümlerine uymaması durumunda, diğer taraf çeşitli hukuki yollara başvurabilir. Bu yollar arasında:
- Tazminat Talebi: Zarar gören taraf, sözleşmenin ihlali nedeniyle uğradığı zararın tazminini talep edebilir.
- Sözleşmenin Feshi: Taraflardan biri, sözleşmenin ihlal edilmesi durumunda sözleşmeyi feshetme hakkına sahiptir.
- İfa Talebi: Zarar gören taraf, sözleşmenin ifasını talep edebilir.
Türkiye’de Sözleşme Mevzuatı
Türkiye’de sözleşmeler, temel olarak 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu‘nda düzenlenir. Bu kanun, genel sözleşme hukuku ilkelerini, sözleşmelerin kurulması, geçerliliği, ifası ve sona ermesi gibi temel konuları ele alır.
Bununla birlikte, ticari nitelikteki sözleşmeler için 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu da önemli hükümler içerir. Türk Ticaret Kanunu, özellikle tacirler arasındaki sözleşmeler, şirket sözleşmeleri ve ticari işletmelere ilişkin özel düzenlemeler getirir.
Ayrıca, belirli sözleşme türleri için Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun, İş Kanunu gibi özel kanunlar da ek hükümler içerebilir. Bu yasal çerçeve, Türk hukuk sisteminde sözleşmelerin kapsamlı ve çok yönlü bir şekilde ele alınmasını sağlar.
Satış Sözleşmesi Hazırlanması ve İncelenmesi için Bize Ulaşın
Sonuç olarak, satış sözleşmeleri günlük hayatımızın vazgeçilmez bir parçasıdır ve hukuki açıdan birçok inceliği barındırmaktadır. Tarafların hak ve yükümlülüklerini iyi bilmeleri, olası anlaşmazlıkların önüne geçmek için kritik öneme sahiptir.
Özellikle yüksek meblağlı veya karmaşık satış işlemlerinde, bir uzman bir avukattan destek almak, hem alıcı hem de satıcı için faydalı olacaktır.
Akkaş Hukuk ve Avukatlık Bürosu olarak, satış sözleşmeleri konusunda kapsamlı hukuki danışmanlık hizmeti sunmaktayız. Uzman ekibimiz, sözleşmelerin hazırlanması, müzakeresi ve olası anlaşmazlıkların çözümü konularında size yardımcı olmaktan memnuniyet duyacaktır. Satış sözleşmeleriyle ilgili her türlü hukuki sorununuz için bize ulaşabilirsiniz.